ZARANJ, Afganistan —Göçmenler, çöl vadisindeki saklanmalarından İran sınırının ufukta parlayan beyaz ışıklarını seçebiliyorlardı.
Hava soğuktu ve nefesleri ağırdı. Birçoğu, haftalar önce birikimlerinin son kısmını gıdaya harcamış ve Afganistan’ın ekonomik çöküşünden kaçmayı umarak akrabalarından gelen parayı bir araya getirmişti. Şimdi sınıra baktıklarında bir can simidi gördüler: iş, para, yiyecek yiyecek.
26 yaşındaki Necef Akhlaqi, Taliban devriyeleri için mehtaplı araziyi tarayan kaçakçılara bakarak, “Başka seçeneğim yok, geri dönemem” dedi. Sonra kaçakçılar kaçmak için gruba havlayınca ayağa fırladı.
Amerika Birleşik Devletleri birliklerini geri çektiğinden ve Taliban iktidarı ele geçirdiğinden beri Afganistan, halihazırda yaşayan milyonlarca insanı uçurumun kenarına iten bir ekonomik krize girdi. Gelirler yok oldu, yaşamı tehdit eden açlık yaygınlaştı ve çok ihtiyaç duyulan yardım, Batı’nın Taliban yetkililerine yönelik yaptırımları tarafından engellendi.
Birleşmiş Milletler genel sekreteri António Guterres geçen ay yaptığı açıklamada, nüfusun yarısından fazlasının “aşırı düzeyde” açlıkla karşı karşıya olduğunu söyledi. Afganlar için günlük hayat donmuş bir cehenneme dönüştü” dedi.
Şimdi görünürde acil bir soluklanma olmadan, yüz binlerce insan komşu ülkelere kaçtı.
Göç araştırmacılarına göre, Ekim ayından Ocak ayının sonuna kadar sadece güneybatı Afganistan’da bir milyondan fazla Afgan, İran’a iki büyük göç yolundan birini terk etti. Yardım kuruluşları, her gün yaklaşık 4.000 ila 5.000 kişinin İran’a geçtiğini tahmin ediyor.
Çoğu göçmenin yasadışı yollardan İran’a geçmeyi umarak geldiği Zaranj kentindeki otobüs terminali.
Zaranj’ın eteklerinde, ana yol özel ulaşım terminalleri, restoranlar ve çoğunlukla sınırı geçmek isteyenlere hizmet veren ucuz pansiyonlar ve moteller tarafından işgal ediliyor.
Birçoğu acil ekonomik kriz nedeniyle ayrılmayı seçse de, uzun vadeli Taliban yönetimi olasılığı – kadınlara yönelik kısıtlamalar ve intikam alma korkuları da dahil olmak üzere – yalnızca aciliyetlerini artırdı.
Afgan göçünü izleyen bir araştırmacı olan David Mansfield, “Özellikle bu yolculuğun kış aylarında ne kadar zorlu olduğu düşünüldüğünde, Afganistan’dan bu rota üzerinden ayrılan insan sayısında katlanarak bir artış var” dedi. Tahminlerine göre, geçen yılın aynı dönemine kıyasla Ocak ayında her gün Afganistan’dan Pakistan’a ve ardından İran’a giden Afganların sayısı dört katına kadar çıkıyor.
Afganistan’dan Raporlama
Bölgedeki göçmenleri kontrol altına almaya kararlı olan Avrupa Birliği, geçen sonbaharda Afganistan’a ve kaçan Afganlara ev sahipliği yapan komşu ülkelere 1 milyar doların üzerinde insani yardım sözü verdi.
Norveç başbakanı Jonas Gahr Store geçen ay BM Güvenlik Konseyi’nin Afganistan konulu toplantısında yaptığı açıklamada, “Son derece savunmasız bir sivil nüfusa yardım edebilmek ve onlara yardım edebilmek için yeni anlaşmalara ve taahhütlere ihtiyacımız var.” Dedi. Bölgede ve ötesinde başka bir göç krizinden ve başka bir istikrarsızlık kaynağından kaçınmak için elimizden geleni yapmalıyız” dedi.
Ancak Batılı bağışçılar, yeni Taliban hükümetini desteklemeden sıradan Afganlara karşı insani yükümlülüklerini nasıl yerine getirecekleri konusunda hala karmaşık sorularla boğuşuyorlar.
Daha çok göçmen ve kaçakçıların kullandığı bir misafirhanenin salonunun arka tarafında, kışın yüksek bir yatak güneş ışınlarını yakalıyor.
Göçmenler otelden ayrılmadan önce, yolcuları yolculuklarında korumaları gereken bir gelenek olan Kuran’ı öper ve altından geçerler.
Son aylarda, Taliban yetkilileri, Batılı yetkililere ekonomi üzerindeki baskılarını bırakmaları için çağrıda bulunarak, kızlar için eğitim ve uluslararası toplum tarafından yardım için belirlenen diğer koşullar konusunda bazı sözler verdi. İnsani durum kötüleştikçe, Amerika Birleşik Devletleri de yaptırımlara bazı muafiyetler getirdi ve geçen ay 308 milyon dolar yardım taahhüdünde bulundu – geçen yıl Ekim ayından bu yana ülkeye yapılan toplam ABD yardımını 782 milyon dolara çıkardı.
Ancak uzmanlar, ekonomik çöküşle karşı karşıya olan bir ülkede yardımın ancak bir yere kadar gidebileceğini söylüyor. Batılı bağışçılar ekonomi üzerindeki baskılarından kurtulmak ve finansal sistemi canlandırmak için daha hızlı hareket etmedikçe, iş için umutsuz Afganlar muhtemelen yurtdışına bakmaya devam edecekler.
Çöldeki göçmen grubun arasına çömelmiş olan Bay Akhlaqi, önlerindeki umutsuz atılım için kendini hazırladı: Çalkalanmış toprak siperler üzerinde bir mil uzunluğundaki mücadele, dikenli tellerle kaplı 15 fit yüksekliğinde bir sınır duvarı ve geniş bir çalılık alanı. İran güvenlik güçleri ile Geçen ay boyunca 19 kez sınırı geçtiğini söyledi. Her seferinde tutuklandı ve sınırdan geri döndü.
Eski hükümet altında bir polis memuru olan Bay Akhlaqi, Taliban’ın misillemesinden korkarak akrabalarının evlerine saklandı. Ailesini besleyen küçük birikimler tükenince, yeni bir iş aramak için şehirden şehre taşındı. Ama iş azdı. Böylece Kasım ayının başlarında, İran’a gitmeye kararlı olan Nimruz Eyaletindeki kaçakçılarla bağlantı kurdu.
Kadir ve Kardeşler Garajı, göçmenlerin kendilerini Pakistan sınırına taşıyacak kamyonları bulmak için geldikleri birkaç merkezden biri.
30 kişinin çoğu, arkada bekar erkekler ve önde aileler ve çocuklarla Pakistan sınırına üç saat sürmek için bir kamyona tırmanıyor.
“İran sınır muhafızlarından korkuyorum” diye yakındı. Yine de burada kalamam, dedi.
Taliban devralmadan önce bile Afganlar, Avrupa’da Suriye’den sonra en yüksek sığınma talebinde bulunan ikinci ülkeydi ve çoğu İran ve Pakistan’da yaşayan dünyanın en büyük mülteci ve sığınmacı nüfusundan biri (yaklaşık 3 milyon kişi).
Birçoğu, onlarca yıldır kaçakçılık cenneti olarak hizmet veren İran ve Pakistan sınırları arasında sıkışmış güneybatı Afganistan’ın uzak bir köşesi olan Nimruz’dan kaçtı. Başkent Zaranj’da ülkenin dört bir yanından Afganlar, ana yol boyunca uzanan ve sokak satıcılarının kebap tezgahlarının etrafında toplanan kaçakçıların işlettiği otellere akın ediyor ve önlerindeki zorlu yolculuk hakkında hikayeler paylaşıyorlar.
Kasabanın merkezindeki “Terminal” olarak bilinen bir park yerinde, erkekler Pakistan’a giden kamyonetlerin arkasına yığılırken, genç çocuklar gözlük ve su şişeleri atıyor. Son bir günde, satış konuşmaları – “Kim su ister?” — korna çalan arabaların sesleri ve İranlı tomanla yırtık pırtık Afgan banknotlarını değiş tokuş eden pazarlık yapan adamların öfkeli bağırışlarıyla neredeyse boğulacaklardı.
Ekim’den Ocak ayının sonuna kadar, yalnızca güneybatı Afganistan’da bir milyondan fazla Afgan, İran’a giden iki büyük göç yolundan birini terk etti.
Bir kamyonetin arkasına tırmanmak için sıraya giren 25 yaşındaki Abdul, geçen yaz Taliban’ın yıldırım saldırısı sırasında çatışmalarla harap olan kuzey Afganistan’daki bir ticaret merkezi olan Kunduz’dan bir gün önce gelmişti. Havan toplarının gümbürtüleri şehri sararken, işleri durma noktasına geldi. Devralmadan sonra, insanlar yiyecek ve ilaç gibi temel ihtiyaçlar için ellerindeki az miktarda parayı biriktirdikleri için dükkânı boş kaldı.
Aylar geçtikçe, Abdul kendi ailesini beslemek için borç para aldı ve giderek daha fazla borca girdi. Sonunda tek seçeneğinin İran’a gitmek olduğuna karar verdi.
The Times’ın ailesinin misillemeyle karşı karşıya kalabileceğinden korktuğu için yalnızca ilk adını kullanmasını isteyen Abdul, “Ülkemden ayrılmak istemiyorum ama başka seçeneğim yok” dedi. “Ekonomik durum böyle devam ederse burada bir gelecek olmayacak.”
Ekonomik kriz kötüleştikçe, yerel Taliban yetkilileri kazançlı kaçakçılık işini düzenleyerek göçten kâr elde etmeye çalıştılar. Terminalde, küçük bir gümüş arabada oturan bir Taliban yetkilisi, Pakistan’a giden her arabadan 1000 Afganlı ya da yaklaşık 10 dolar olmak üzere yeni bir vergi alıyor.
Bir kaçakçı, İran güvenlik güçleri tarafından yakalanıp Afganistan’a geri gönderilmek üzere İran’a sınırı geçen iki genç çocuğu alır.
Çoğu bekar erkek olan yaklaşık 135 Afgan, sınıra yakınlaştırılmayı beklerken derme çatma bir güvenli ev işlevi gören bir ahıra tıkılır.
İlk başta, Taliban yetkilileri şehrin diğer ana göçmen rotasını da vergilendirdi, kaçakçı eşliğinde çöl boyunca ve sınır duvarından doğrudan İran’a yolculuk. Ancak Eylül ayında bir kaçakçının bir kıza tecavüz ettiği yönündeki suçlamalardan sonra, Taliban rotayı tersine çevirerek bu çöl rotasını çökertti.
Yine de, bu tür çabalar kaçakçıları caydırmak için çok az şey yaptı.
Gece yarısı civarında ıssız bir yolda hız yapan bir kaçakçı, S., işinin yasadışı doğası nedeniyle sadece ilk harfini kullanmayı tercih etti, müzik setinden Arap pop müziğini patlattı. Arabanın navigasyon ekranında dar siyah bir elbise içinde sallanan bir kadının olduğu bir müzik videosu oynatıldı. Güvenli evine yaklaşırken takip edilmekten kaçınmak için arka ışıkları kesti.
Her gece insanları hareket ettirmek hassas bir dans gerektirir: İlk olarak, belirli sayıda göçmenin geçmesine izin vermek için düşük rütbeli bir İran sınır muhafızıyla bir anlaşma yapar. Ardından diğer kaçakçılara otellerinden göçmenleri çöldeki güvenli bir eve getirmelerini söyler ve iş ortağıyla sınırın diğer tarafında grupla buluşması için koordine eder. Güneş battıktan sonra, o ve diğerleri, Taliban devriyeleri için bölgeyi dolaşarak saatlerce araba kullanıyor ve – rota açıldıktan sonra – göçmenleri güvenli evden sınıra götürüyor.
“Bir evimiz yok, evimiz bizim arabamız, bütün gece sınıra yakın sürüyoruz – bir gün karım beni evden atacak,” dedi S. kahkahalar atarak.
Sınırı geçmek, Afganların aşması gereken ilk engel. Devralmadan bu yana hem Pakistan hem de İran, kırılgan ekonomilerinin göçmen ve mülteci akınını kaldıramayacağı konusunda uyarıda bulunarak sınır dışı işlemlerini hızlandırdı.
Afgan sürgünler, İran sınır polisi tarafından yakalandıktan sonraki sabah İpek Köprüsü’nü geçerek Afganistan’a geri dönüyorlar.
Nager, 35, üç çocuğuyla birlikte. Altı çocuğuyla İran’a ulaştıktan sonra en küçük iki oğlundan iki gün ayrı kaldı. Sonunda Afganistan’da tekrar bir araya geldiler.
BM’nin Uluslararası Göç Örgütü’ne göre, 2021’in son beş ayında bu ülkelere yasadışı yollardan giren 500.000’den fazla kişi ya sınır dışı edildi ya da büyük olasılıkla sınır dışı edilme korkusuyla gönüllü olarak Afganistan’a geri döndü.
35 yaşındaki Negar, bir otelin eski püskü mavi halısında oturuyordu. İran’da yeni bir hayata başlamak için çaresizce iki gece önce altı çocuğuyla birlikte sınır duvarını aşarak İran’a girmişti. Aylarca ailesinin kıt birikimini tüketmiş, hayatta kalmak için ekmek ve yakacak odundan biraz fazlasını satın almıştı. Bu para bittiğinde, buraya yolculuk yapmak için tek keçisini sattı.
Ancak İran toprağına dokunduğunda, bir grup sınır muhafızı göçmen grubunun üzerine indi ve şafaktan önceki karanlığa ateş açtı. Yerde yatan Negar, çocuklarına seslendi ve korkunç bir aydınlanma yaşadı: En küçük iki oğlu kayıptı.
İki acılı günün ardından İran’daki kaçakçılar oğullarını buldu ve Zaranj’da ona geri gönderdi. Ama onları kaybederek sarsıldı, tekrar karşıya geçmeye çalışıp çalışmayacağını bilemedi.
“Endişeliyim” dedi. “Ya İran’a asla gidemezsem?”
Zaranj’ın eteklerinde yol kenarında dua eden adamlar.
Hava soğuktu ve nefesleri ağırdı. Birçoğu, haftalar önce birikimlerinin son kısmını gıdaya harcamış ve Afganistan’ın ekonomik çöküşünden kaçmayı umarak akrabalarından gelen parayı bir araya getirmişti. Şimdi sınıra baktıklarında bir can simidi gördüler: iş, para, yiyecek yiyecek.
26 yaşındaki Necef Akhlaqi, Taliban devriyeleri için mehtaplı araziyi tarayan kaçakçılara bakarak, “Başka seçeneğim yok, geri dönemem” dedi. Sonra kaçakçılar kaçmak için gruba havlayınca ayağa fırladı.
Amerika Birleşik Devletleri birliklerini geri çektiğinden ve Taliban iktidarı ele geçirdiğinden beri Afganistan, halihazırda yaşayan milyonlarca insanı uçurumun kenarına iten bir ekonomik krize girdi. Gelirler yok oldu, yaşamı tehdit eden açlık yaygınlaştı ve çok ihtiyaç duyulan yardım, Batı’nın Taliban yetkililerine yönelik yaptırımları tarafından engellendi.
Birleşmiş Milletler genel sekreteri António Guterres geçen ay yaptığı açıklamada, nüfusun yarısından fazlasının “aşırı düzeyde” açlıkla karşı karşıya olduğunu söyledi. Afganlar için günlük hayat donmuş bir cehenneme dönüştü” dedi.
Şimdi görünürde acil bir soluklanma olmadan, yüz binlerce insan komşu ülkelere kaçtı.
Göç araştırmacılarına göre, Ekim ayından Ocak ayının sonuna kadar sadece güneybatı Afganistan’da bir milyondan fazla Afgan, İran’a iki büyük göç yolundan birini terk etti. Yardım kuruluşları, her gün yaklaşık 4.000 ila 5.000 kişinin İran’a geçtiğini tahmin ediyor.
Çoğu göçmenin yasadışı yollardan İran’a geçmeyi umarak geldiği Zaranj kentindeki otobüs terminali.
Zaranj’ın eteklerinde, ana yol özel ulaşım terminalleri, restoranlar ve çoğunlukla sınırı geçmek isteyenlere hizmet veren ucuz pansiyonlar ve moteller tarafından işgal ediliyor.
Birçoğu acil ekonomik kriz nedeniyle ayrılmayı seçse de, uzun vadeli Taliban yönetimi olasılığı – kadınlara yönelik kısıtlamalar ve intikam alma korkuları da dahil olmak üzere – yalnızca aciliyetlerini artırdı.
Afgan göçünü izleyen bir araştırmacı olan David Mansfield, “Özellikle bu yolculuğun kış aylarında ne kadar zorlu olduğu düşünüldüğünde, Afganistan’dan bu rota üzerinden ayrılan insan sayısında katlanarak bir artış var” dedi. Tahminlerine göre, geçen yılın aynı dönemine kıyasla Ocak ayında her gün Afganistan’dan Pakistan’a ve ardından İran’a giden Afganların sayısı dört katına kadar çıkıyor.
Afganistan’dan Raporlama
- Kabil’in Düşüşü İçinde:Taliban, dünyayı şoke eden bir hızla Afgan başkentini ele geçirdi. Muhabirimiz ve fotoğrafçımız tanık oldu.
- Devriyede:Bir grup Times gazetecisi Kabil’de bir Taliban polis birimiyle 12 gün geçirdi. İşte gördükleri.
- Yüz yüze:Afganistan’da deniz piyadesi olarak görev yapan bir Times muhabiri, bir zamanlar savaştığı bir Taliban komutanıyla röportaj yapmak için geri döndü.
- Bir Fotoğrafçının Günlüğü:Bir Times fotoğrafçısının merceğinden kronikleştirilmiş Afganistan’daki 20 yıllık savaşa bir bakış.
Bölgedeki göçmenleri kontrol altına almaya kararlı olan Avrupa Birliği, geçen sonbaharda Afganistan’a ve kaçan Afganlara ev sahipliği yapan komşu ülkelere 1 milyar doların üzerinde insani yardım sözü verdi.
Norveç başbakanı Jonas Gahr Store geçen ay BM Güvenlik Konseyi’nin Afganistan konulu toplantısında yaptığı açıklamada, “Son derece savunmasız bir sivil nüfusa yardım edebilmek ve onlara yardım edebilmek için yeni anlaşmalara ve taahhütlere ihtiyacımız var.” Dedi. Bölgede ve ötesinde başka bir göç krizinden ve başka bir istikrarsızlık kaynağından kaçınmak için elimizden geleni yapmalıyız” dedi.
Ancak Batılı bağışçılar, yeni Taliban hükümetini desteklemeden sıradan Afganlara karşı insani yükümlülüklerini nasıl yerine getirecekleri konusunda hala karmaşık sorularla boğuşuyorlar.
Daha çok göçmen ve kaçakçıların kullandığı bir misafirhanenin salonunun arka tarafında, kışın yüksek bir yatak güneş ışınlarını yakalıyor.
Göçmenler otelden ayrılmadan önce, yolcuları yolculuklarında korumaları gereken bir gelenek olan Kuran’ı öper ve altından geçerler.
Son aylarda, Taliban yetkilileri, Batılı yetkililere ekonomi üzerindeki baskılarını bırakmaları için çağrıda bulunarak, kızlar için eğitim ve uluslararası toplum tarafından yardım için belirlenen diğer koşullar konusunda bazı sözler verdi. İnsani durum kötüleştikçe, Amerika Birleşik Devletleri de yaptırımlara bazı muafiyetler getirdi ve geçen ay 308 milyon dolar yardım taahhüdünde bulundu – geçen yıl Ekim ayından bu yana ülkeye yapılan toplam ABD yardımını 782 milyon dolara çıkardı.
Ancak uzmanlar, ekonomik çöküşle karşı karşıya olan bir ülkede yardımın ancak bir yere kadar gidebileceğini söylüyor. Batılı bağışçılar ekonomi üzerindeki baskılarından kurtulmak ve finansal sistemi canlandırmak için daha hızlı hareket etmedikçe, iş için umutsuz Afganlar muhtemelen yurtdışına bakmaya devam edecekler.
Çöldeki göçmen grubun arasına çömelmiş olan Bay Akhlaqi, önlerindeki umutsuz atılım için kendini hazırladı: Çalkalanmış toprak siperler üzerinde bir mil uzunluğundaki mücadele, dikenli tellerle kaplı 15 fit yüksekliğinde bir sınır duvarı ve geniş bir çalılık alanı. İran güvenlik güçleri ile Geçen ay boyunca 19 kez sınırı geçtiğini söyledi. Her seferinde tutuklandı ve sınırdan geri döndü.
Eski hükümet altında bir polis memuru olan Bay Akhlaqi, Taliban’ın misillemesinden korkarak akrabalarının evlerine saklandı. Ailesini besleyen küçük birikimler tükenince, yeni bir iş aramak için şehirden şehre taşındı. Ama iş azdı. Böylece Kasım ayının başlarında, İran’a gitmeye kararlı olan Nimruz Eyaletindeki kaçakçılarla bağlantı kurdu.
Kadir ve Kardeşler Garajı, göçmenlerin kendilerini Pakistan sınırına taşıyacak kamyonları bulmak için geldikleri birkaç merkezden biri.
30 kişinin çoğu, arkada bekar erkekler ve önde aileler ve çocuklarla Pakistan sınırına üç saat sürmek için bir kamyona tırmanıyor.
“İran sınır muhafızlarından korkuyorum” diye yakındı. Yine de burada kalamam, dedi.
Taliban devralmadan önce bile Afganlar, Avrupa’da Suriye’den sonra en yüksek sığınma talebinde bulunan ikinci ülkeydi ve çoğu İran ve Pakistan’da yaşayan dünyanın en büyük mülteci ve sığınmacı nüfusundan biri (yaklaşık 3 milyon kişi).
Birçoğu, onlarca yıldır kaçakçılık cenneti olarak hizmet veren İran ve Pakistan sınırları arasında sıkışmış güneybatı Afganistan’ın uzak bir köşesi olan Nimruz’dan kaçtı. Başkent Zaranj’da ülkenin dört bir yanından Afganlar, ana yol boyunca uzanan ve sokak satıcılarının kebap tezgahlarının etrafında toplanan kaçakçıların işlettiği otellere akın ediyor ve önlerindeki zorlu yolculuk hakkında hikayeler paylaşıyorlar.
Kasabanın merkezindeki “Terminal” olarak bilinen bir park yerinde, erkekler Pakistan’a giden kamyonetlerin arkasına yığılırken, genç çocuklar gözlük ve su şişeleri atıyor. Son bir günde, satış konuşmaları – “Kim su ister?” — korna çalan arabaların sesleri ve İranlı tomanla yırtık pırtık Afgan banknotlarını değiş tokuş eden pazarlık yapan adamların öfkeli bağırışlarıyla neredeyse boğulacaklardı.
Ekim’den Ocak ayının sonuna kadar, yalnızca güneybatı Afganistan’da bir milyondan fazla Afgan, İran’a giden iki büyük göç yolundan birini terk etti.
Bir kamyonetin arkasına tırmanmak için sıraya giren 25 yaşındaki Abdul, geçen yaz Taliban’ın yıldırım saldırısı sırasında çatışmalarla harap olan kuzey Afganistan’daki bir ticaret merkezi olan Kunduz’dan bir gün önce gelmişti. Havan toplarının gümbürtüleri şehri sararken, işleri durma noktasına geldi. Devralmadan sonra, insanlar yiyecek ve ilaç gibi temel ihtiyaçlar için ellerindeki az miktarda parayı biriktirdikleri için dükkânı boş kaldı.
Aylar geçtikçe, Abdul kendi ailesini beslemek için borç para aldı ve giderek daha fazla borca girdi. Sonunda tek seçeneğinin İran’a gitmek olduğuna karar verdi.
The Times’ın ailesinin misillemeyle karşı karşıya kalabileceğinden korktuğu için yalnızca ilk adını kullanmasını isteyen Abdul, “Ülkemden ayrılmak istemiyorum ama başka seçeneğim yok” dedi. “Ekonomik durum böyle devam ederse burada bir gelecek olmayacak.”
Ekonomik kriz kötüleştikçe, yerel Taliban yetkilileri kazançlı kaçakçılık işini düzenleyerek göçten kâr elde etmeye çalıştılar. Terminalde, küçük bir gümüş arabada oturan bir Taliban yetkilisi, Pakistan’a giden her arabadan 1000 Afganlı ya da yaklaşık 10 dolar olmak üzere yeni bir vergi alıyor.
Bir kaçakçı, İran güvenlik güçleri tarafından yakalanıp Afganistan’a geri gönderilmek üzere İran’a sınırı geçen iki genç çocuğu alır.
Çoğu bekar erkek olan yaklaşık 135 Afgan, sınıra yakınlaştırılmayı beklerken derme çatma bir güvenli ev işlevi gören bir ahıra tıkılır.
İlk başta, Taliban yetkilileri şehrin diğer ana göçmen rotasını da vergilendirdi, kaçakçı eşliğinde çöl boyunca ve sınır duvarından doğrudan İran’a yolculuk. Ancak Eylül ayında bir kaçakçının bir kıza tecavüz ettiği yönündeki suçlamalardan sonra, Taliban rotayı tersine çevirerek bu çöl rotasını çökertti.
Yine de, bu tür çabalar kaçakçıları caydırmak için çok az şey yaptı.
Gece yarısı civarında ıssız bir yolda hız yapan bir kaçakçı, S., işinin yasadışı doğası nedeniyle sadece ilk harfini kullanmayı tercih etti, müzik setinden Arap pop müziğini patlattı. Arabanın navigasyon ekranında dar siyah bir elbise içinde sallanan bir kadının olduğu bir müzik videosu oynatıldı. Güvenli evine yaklaşırken takip edilmekten kaçınmak için arka ışıkları kesti.
Her gece insanları hareket ettirmek hassas bir dans gerektirir: İlk olarak, belirli sayıda göçmenin geçmesine izin vermek için düşük rütbeli bir İran sınır muhafızıyla bir anlaşma yapar. Ardından diğer kaçakçılara otellerinden göçmenleri çöldeki güvenli bir eve getirmelerini söyler ve iş ortağıyla sınırın diğer tarafında grupla buluşması için koordine eder. Güneş battıktan sonra, o ve diğerleri, Taliban devriyeleri için bölgeyi dolaşarak saatlerce araba kullanıyor ve – rota açıldıktan sonra – göçmenleri güvenli evden sınıra götürüyor.
“Bir evimiz yok, evimiz bizim arabamız, bütün gece sınıra yakın sürüyoruz – bir gün karım beni evden atacak,” dedi S. kahkahalar atarak.
Sınırı geçmek, Afganların aşması gereken ilk engel. Devralmadan bu yana hem Pakistan hem de İran, kırılgan ekonomilerinin göçmen ve mülteci akınını kaldıramayacağı konusunda uyarıda bulunarak sınır dışı işlemlerini hızlandırdı.
Afgan sürgünler, İran sınır polisi tarafından yakalandıktan sonraki sabah İpek Köprüsü’nü geçerek Afganistan’a geri dönüyorlar.
Nager, 35, üç çocuğuyla birlikte. Altı çocuğuyla İran’a ulaştıktan sonra en küçük iki oğlundan iki gün ayrı kaldı. Sonunda Afganistan’da tekrar bir araya geldiler.
BM’nin Uluslararası Göç Örgütü’ne göre, 2021’in son beş ayında bu ülkelere yasadışı yollardan giren 500.000’den fazla kişi ya sınır dışı edildi ya da büyük olasılıkla sınır dışı edilme korkusuyla gönüllü olarak Afganistan’a geri döndü.
35 yaşındaki Negar, bir otelin eski püskü mavi halısında oturuyordu. İran’da yeni bir hayata başlamak için çaresizce iki gece önce altı çocuğuyla birlikte sınır duvarını aşarak İran’a girmişti. Aylarca ailesinin kıt birikimini tüketmiş, hayatta kalmak için ekmek ve yakacak odundan biraz fazlasını satın almıştı. Bu para bittiğinde, buraya yolculuk yapmak için tek keçisini sattı.
Ancak İran toprağına dokunduğunda, bir grup sınır muhafızı göçmen grubunun üzerine indi ve şafaktan önceki karanlığa ateş açtı. Yerde yatan Negar, çocuklarına seslendi ve korkunç bir aydınlanma yaşadı: En küçük iki oğlu kayıptı.
İki acılı günün ardından İran’daki kaçakçılar oğullarını buldu ve Zaranj’da ona geri gönderdi. Ama onları kaybederek sarsıldı, tekrar karşıya geçmeye çalışıp çalışmayacağını bilemedi.
“Endişeliyim” dedi. “Ya İran’a asla gidemezsem?”
Zaranj’ın eteklerinde yol kenarında dua eden adamlar.